ავანგარდი ქართულ ლიტერატურაში

ქუსლი ქალაქისკენ

სადაც ზარივით ზუი მზე ზორბა,
სად უცქერიან მზეს, როგორც ფორვარდს,
მტკვარი მორბენალი შუშეულ ორმოდან,
ტალღებ დამშეული მორბის, მობოდარობს.
მორბის, მობოდარობს ცა მზიურ ბადიმა
და ტალღას ტორტმანით ტალღა დაშენდება.
ოი მტკვაროო, აშლამული რომ გადაირბენ:
ნაბიჯებს არეცხ სიპებიდან ტანშუშევადი.
მტკვარო, რა ვიცი — შენ ტბორში იქნებ
კიდევ სევდები გილაგია ჩანჩქერებივით.
მოვიღუნე. ზვირთებიდან ავიღე ფიქრი,
და დიდხანს, დიდხანს, სოველ მკერდში ჩაგჩერებოდი.
ან რა გითხრა მტკვარო ტუმბო და ბოდარო,
მტკვარო ხევა, ხის ხურგებად მოგორავო.
შენ წამოდექ. ცა ფანჯრებით გამოდარო.
გულ სარკეში რომ დაარწო მთაგორები.
მდინარეო.
შენ დუდუნით ბევრი რამ მოთქვი.
ფართო მდორედან ამოდიხარ თითქოს ბოდებით.
შენ გაიშლები. მოგონებათ აიორთქლები,
კლდეთა ნამსხვრევებს რომ ამოყრი შავ კამოდივით.
გინდა ზვირთები მთვარეებათ რომ ამორგოლო
და მეც თვალებში ჩამომესხი ღრუებ უღრანი.
ააჟღარუნებ მთანაპირებს, როგორც ბორკილებს,
როცა მცხეთისკენ ჩამოღმუი, ბორგვით, ბუღრავით.
მტკვარო გახსოვს?
როდესაც ნისლებს სევდებივით მთებში ფანტავდი,
გაშლილ ველებზე დაგველობდი შენ დათვლემილი
და შენს ჩრდილებში უზარმაზარ თოვლის თათებით
საუკუნენი სეირნობდენ გრძელ დათვებივით.
მტკვარო შენ გახსოვს: მაგ დუმილში მოკვერილ მხედრებს
რამდენი ღამე დაუცლიათ სარიოშიდან,
მაგრამ გახელდი. ძუძუ ტალღებს ცეცხლი მოშივდა
და წყლის მხრებიდან შორ წარსულში ისროლე ხვედრი.
მდორდა მდინარე ზაჰესის ზოლზე,
მოწყვეტილ ნაპირს ვიდექ ბავშივით.
მდინარე ბარით მოზმუოდა ზარით, ზოზინით,
მაგრამ აქ უცებ მტკვარმა ელვა ჩაიდო თვალში.
მკერდი ტილოსავით შეირხა მორინდო.
ყომრალ ნისლეული ცა აკანკალდება.
ე მდინარეო, მეც შენთან მოვდივარ,
ზვირთების ბგერებზე მოგყვები კვალდაკვალ.
ე მდინარევ. ტანტუმბოო და ბოდარო.
ე მტკვაროო. გამოიჭერ ბადიმიდან.
სადაც გინდა – ცა ფანჯრებით გამოდარო,
ტფილისს კვამლი კედლებიდან გადივლიდა.
ასე ვკეცავდი გზებს შორეულს მტკვრის დახმარებით
და მეც მდინარეს მომავალის გეგმებს ვუშენებ.
უცებ შევდგები. მტკვარს შევიდებ ბეჭზე ხმალივით:
მინდა ქალაქში შევღრიალდე როგორც ბუშმენი.
აგერ ტფილისიც. შენობები. კვამლის ბუხრები.
სადაც ქარხნები მოგუგუნე ელვებს გახრესენ.
შევდივარ რბევით. მოველურო და ქედუხრელი.
სრულიად დინჯათ გადმოვდევი შუბლი ქარხნებზე.
ვიგუბებ ყურში და მძიმეა ქარხნების ოხვრა,
როს სახურავნი ბოლადინის ძვლებით დაქშენენ.
დღეები შავი, მჭლე ზურგებზე რომ მიფოფხავენ.
მუშები თუჯის, რომ ისვრიან მკლავებს ნახშირულს.
მე აქ ფიქრები მომეჩვენენ შუშის ბავშებათ,
გამჭვირვალენი რომ დარბიან ცეკვის ტრფიალით.
იწვება დრო. საათებით თვალებს დაშუბულს
ძირს ჩამოვიტან და კვამლებში ავატრიალებ.

მოღერებული მზე დამდგარა თითქოს კიბიდან.
ისევ და ისევ მზე ღუღუნებს, როგორც ღუმელი.
ნისლურ ფიქრებში გავაგორე ქუჩის ტკივილი
და ნაბიჯებზე მანქანები შემომღმუიან.
ხედავთ? ხედავთ?
მეც აველი კოშკებზე კვამლის,
სადაც ბოლები ფთილებივით გადათოვილან.
ბორბალთ მწკრივებში ხტომით გავივლი.
მინდა სიხარული ვკვეთო ლითონიდან.
ხედავთ? მე ვყვირი. გოლიათათ ვიზრდები ისევ,
ღრუბლებში ვასობ თმებს გადუბელავს.
ქალაქო ბრგეო, მაგ ქუხილში თუ არ მომისმენ,
შემოვბრუნდები, ბაგეებში ჩავიდებ დუმილს
და წავალ...
ვერ გავიქცევი. ფიქრი ნალაგმი
კვლავ გადავფურცლე და ხმას ვიბოხებ;
მაგრამ ბორგვებით ბუნგე ქალაქმა
ღამე გაირჭო პირში ჩიბუხათ და გააბოლა.
ქუჩა სიჩუმით იბერება, როგორც გვირაბი.
ცრემლები მთვარის ფილაქანზე ყრია ბოღმებათ,
როგორც გრიალი კვადრალიონ რკინის გირების.
გატეხილ მზერით მოედანზე ამოვბობღდები;
ვხედავ სიჩუმე დახაზვიათ შუბლზე შენობებს;
კაფეებში რეზინივით კისრებს მოხრიან,
რომ შემოიჭედს მშრალ ვარსკვლავებს ზარ შუშებივით,
მამადავითი შებრუნდება და გადმომხედავს.
ვდგევარ. უცქერი ღამეს დაბურულს.
უცქერ სიბნელეს, რომ მარტყია წელზე ქამრებათ,
და ამოსროლილს სველ სარდაფიდან
თითებს მოუჭერ მშიერ მთქნარებებს.
მე მინდა ასე, მირჩევნია სიჩუმეს ბევრად,
გაღებულ გულზე მიხოხავდენ შრომის სიპები.
ისევ ვაპირებ: ყრუ ქუჩებში ჩამოდგეს რბენა,
როგორც სივილი გასვლებულ ველოსიპედის.
და აი ამ დროს, როდესაც ვფიქრობ:
კედლები გრგვენით ავათახთახო,
ქალაქმა ოფლი გამოისხას ბორგვის ბელტებათ,
ვიღაც გადმოდგება სარკე ოთახიდან და
თვალზე მთვარეს გაიკეთებს სველ ლორნეტივით.
შენ დამცინი? უალერსე დუმილს აქოჩრილს,
ცა ვარსკვლავადი ათამაშე ვერცხლის ბამბებათ.
მე გავგიჟდი:
დრო ავიღე ხელში ჩაქუჩათ
და მამადავითს დაუშინე, როგორც ბარაბანს.
თითქოს ტვირთივით ჩამოვაგდე ღამე მფოფხავი.
უკანასკნელად გამიღიმებს ცა უმადურათ.
აუშვეს დღე. ბდგუ ქარხნების ყელით მოვბღავი
და ეს ბღავილი ეფარება მინებს ფარდებათ.

3 სექტემბერი. 1925 წ.

გაზ. „დროული“ 1926 წ. № 3